หีบเหล็ก

หีบโลหะ หรือ หีบเหล็ก ทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า ด้านบนหีบเหล็ก ปรากฏบานประตูเปิด - ปิดด้านบน สามารถล็อกได้โดยใช้แม่กุญแจไขตรงกลางประตูซึ่งมีปุ่มรูปกลีบดอกไม้ปิดอยู่ ขนาบด้วยปุ่มประดับอีกสองปุ่มทรงกลมมีอักษรโรมัน 4 ตัว คือ H, E, F, G อยู่ด้านบน ด้านหน้าหีบเหล็กมีตัวล็อกหีบสองตัว ด้านข้างทั้งสองมีหูหิ้วขนาดใหญ่หนา จากการศึกษารูปแบบหีบ พบว่ามีลักษณะที่แตกต่างไปจากหีบที่นิยมใช้กันในทวีปยุโรปและอเมริกา คือ หีบเหล็กดังกล่าว ผิวภายนอกค่อนข้างเรียบไม่นิยมประดับลวดลายต่าง ๆ โดยเฉพาะลายแถบคาด และปุ่มขนาดเล็กคล้ายหัวสกรู ต่างจากหีบที่ผลิตในยุโรปที่นิยมประดับลายแถบคาดและปุ่มขนาดเล็ก

ตัวอย่างหีบเหล็กที่มีลักษณะคล้ายกัน มีฉลากติดอยู่ด้านหลังบานพับประตูซึ่งมีข้อความว่า “H. BRAUSS C!. SINGAPORE”

หีบเหล็กลักษณะเช่นนี้พบอยู่หลายใบในประเทศไทย ส่วนมากจะมีปุ่มทรงกลมสองอันบริเวณบานพับพร้อมอักษรโรมัน 4 ตัว คือ H, E, F, G คล้ายกับหีบใบนี้ ซึ่งหีบเหล็กหลายใบที่มีสภาพสมบูรณ์พบว่ามีฉลากติดอยู่ด้านหลังบาน มีข้อความว่า “H. BRAUSS C!. SINGAPORE” แม้ว่าหีบใบที่ทำการศึกษานี้ไม่พบฉลาก แต่เชื่อว่าเดิมเคยมี จากการตรวจสอบที่มาพบว่าเป็นชื่อ บริษัทพาณิชย์ H. Brauss Co., บริหารงานโดยชาวต่างชาติชื่อ Hugo Brauss ตั้งอยู่ที่ประเทศสิงคโปร์ในช่วง พ.ศ. 2440

หีบเหล็กยี่ห้ออื่นๆ ที่ผลิตในประเทศสิงคโปร์ ในภาพคือ หีบยี่ห้อ KALTENBACH ENGLER & CO (ค.ศ. 1860 - 1875)

ดังนั้นแล้วหีบเหล็กดังกล่าวคงมีอายุอยู่ในช่วงนี้ เมื่อเปรียบเทียบกับหีบยี่ห้ออื่น ๆ ที่ผลิตในประเทศสิงคโปร์ในช่วงเวลาเดียวกัน พบว่ามีลักษณะร่วมกันดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้นว่า ผิวภายนอกค่อนข้างเรียบไม่นิยมประดับลวดลายต่าง ๆ โดยเฉพาะลายแถบคาด และปุ่มขนาดเล็กคล้ายหัวสกูร ซึ่งเป็นข้อแตกต่างจากหีบที่ผลิตในประเทศในทวีปยุโรป นอกจากนี้ด้วยลักษณะของตัวหีบผลิตจากเหล็กหนาค่อนข้างหนัก ผนวกกับกลไกการล็อกมีถึงสามจุด คือ ด้านบนประตูหนึ่งจุด และด้านหน้าอีกสองจุด ดังนั้นหีบเหล็กดังกล่าวคงใช้สำหรับการเก็บสิ่งของมีค่า โดยนำเข้าจากประเทศสิงคโปร์ ซึ่งอาจนำเข้ามาโดยคณะภราดาชาวต่างชาติเนื่องจากพบว่ามีภราดาหลายท่านเช่น เจษฎาจารย์ ฟ. ฮีแลร์ ได้เดินทางไปยังประเทศดังกล่าวอยู่หลายครั้งเช่น เมื่อคราวเดินทางไปเยี่ยมพระยาศราภัยพิพัฒซึ่งเป็นลูกศิษย์ หรืออาจเป็นภราดาท่านอื่น ๆ ที่เป็นชาวฝรั่งเศสที่เดินทางไปในช่วงสงครามอินโดจีนก็เป็นได้

ตัวอย่างหีบในปลายพุทธศตวรรษที่ 24 ผลิตในประเทศเยอรมัน นิยมประดับลายแถบคาด และปุ่มขนาดเล็กคล้ายหัวสกรู

ปัจจุบันจัดแสดง ณ Morristown National Historical Park, สหรัฐอเมริกา